ترسیم – گاردین در گزارشی درباره مذاکرات هسته ای نوشت: اگر ترامپ همچنان در برابر فشار نتانیاهو، جمهوری‌خواهان جنگ‌طلب و برخی مشاوران خود مقاومت کند، ممکن است بتواند توافقی تاریخی با ایران امضا کرده و بحرانی را که خود سال‌ها پیش آغاز کرده بود، ترمیم کند. در این شرایط، غریزه معاملاتی ترامپ و سبک چانه‌زنی قاطعانه‌اش می‌تواند به نتیجه‌ای مثبت منجر شود؛ اجتناب از جنگ با ایران و تضعیف تندروها در واشنگتن، تهران و تل‌آویو.
به گزارش ترسیم نیوز ، متن گزارش گاردین با ویرایش هایی به این شرح است:
در ماه مه ۲۰۱۸، دونالد ترامپ به‌صورت یک‌جانبه ایالات متحده را از توافق هسته‌ای با ایران خارج کرد و تحریم‌های آمریکا را دوباره اعمال کرد؛. او توافق سال ۲۰۱۵ را که ایران پس از سال‌ها مذاکره با شش قدرت جهانی به دست آورده بود، لغو کرد. بر اساس آن توافق، تهران برنامه هسته‌ای خود را محدود کرده بود و در ازای آن، از تحریم‌های بین‌المللی رهایی یافته بود. ترامپ مدعی بود که می‌تواند توافقی بهتر از آنچه دولت باراک اوباما به دست آورده بود، مذاکره کند.
اکنون، در دومین دوره ریاست‌جمهوری‌اش، ترامپ مشتاق است توافقی را که تقریباً هفت سال پیش از بین برد، اصلاح کند.
با آنکه سیاست خارجی ترامپ در مجموع پرآشوب بوده و باعث دور شدن متحدان سنتی آمریکا در اروپا و سایر نقاط جهان شده است، او اکنون فرصتی دارد تا به توافقی با ایران دست یابد؛ توافقی که جو بایدن نتوانست آن را محقق کند. از زمانی که ترامپ از توافق اولیه خارج شد، ایران بیش از هر زمان دیگری به تولید سلاح هسته‌ای نزدیک شده است. به گفته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)، ایران به اندازه کافی اورانیوم با خلوص نزدیک به درجه تسلیحاتی غنی‌سازی کرده که برای ساخت شش بمب هسته‌ای کافی است. با این حال، تحلیل‌گران معتقدند حتی پس از غنی‌سازی کافی، ایران برای ساخت کلاهک هسته‌ای قابل نصب بر موشک بالستیک، هنوز تا یک سال زمان نیاز دارد.
ماه گذشته، ترامپ نامه‌ای به رهبر معظم ایران، آیت‌الله علی خامنه‌ای، ارسال کرد و در آن خواهان مذاکره برای دستیابی به توافقی جدید شد. پس از آن، با تهدیدی علنی گفت که اگر رهبران ایران با مذاکرات جدید موافقت نکنند، با «بمباران‌هایی مواجه خواهند شد که تاکنون مشابه آن را ندیده‌اند». در پی این تهدیدها و افزایش نیروهای آمریکایی در منطقه، ارتش ایران هشدار داد که در صورت حمله، پایگاه‌های آمریکا در منطقه را که هزاران نظامی آمریکایی در آن‌ها مستقر هستند، هدف قرار خواهد داد.
با این وجود، رهبران ایران با مذاکرات غیرمستقیم موافقت کردند؛ نه مذاکرات مستقیمی که ترامپ خواهان آن بود. ترامپ نماینده ویژه خود، استیو ویتکاف ـ یک فعال حوزه املاک و مستغلات ـ را برای هدایت تیم مذاکره‌کننده آمریکا اعزام کرد تا به‌صورت غیرمستقیم با مقامات ارشد ایرانی، از جمله وزیر خارجه عباس عراقچی، گفت‌وگو کند. تاکنون دو دور مذاکرات سازنده میان دو طرف، با میانجی‌گری عمان، انجام شده و قرار است تیم‌های ایرانی و آمریکایی این آخر هفته بار دیگر در مسقط، پایتخت عمان، دیدار کنند و وارد گفت‌وگوهای فنی درباره مفاد احتمالی توافق شوند.
در حالی که لحن ترامپ و مقامات ایرانی در هفته‌های اخیر نرم‌تر شده است، موانع بسیاری در مسیر دستیابی به توافق وجود دارد؛ از جمله تندروها در تهران و واشنگتن، و همچنین دولت راست‌گرای اسرائیل به رهبری بنیامین نتانیاهو که سال‌هاست تلاش می‌کند مذاکرات ایران و آمریکا را تضعیف کند. بزرگ‌ترین مانع، احتمالاً پافشاری دولت ترامپ بر مدل موسوم به «مدل لیبی» خواهد بود؛ الگویی که خواستار انهدام کامل برنامه هسته‌ای ایران است. این مدل به تصمیم معمر قذافی، رهبر پیشین لیبی، در سال ۲۰۰۳ برای کنار گذاشتن برنامه تسلیحات هسته‌ای کشورش تحت فشار آمریکا بازمی‌گردد؛ تصمیمی که موجب شد او در جریان قیام‌های بهار عربی در سال ۲۰۱۱ ابزار بازدارندگی خود را از دست بدهد، حکومتش سقوط کند و به دست شورشیان کشته شود.
برخی از چهره‌های تندرو در واشنگتن، از جمله مشاور امنیت ملی ترامپ مایکل والتز و وزیر خارجه مارکو روبیو، از این رویکرد حداکثری حمایت می‌کنند؛ رویکردی که بازتاب‌دهنده خواسته نتانیاهو مبنی بر انهدام کامل زیرساخت‌های غنی‌سازی ایران است. اگر ترامپ نیز چنین موضعی اتخاذ کند، احتمال شکست مذاکرات بالا خواهد بود و او ممکن است تهدید نظامی خود را عملی سازد.
ایران صراحتاً اعلام کرده که با پایان کامل برنامه هسته‌ای خود موافقت نخواهد کرد، اما مایل است همانند توافق سال ۲۰۱۵، یک رویکرد مبتنی بر راستی‌آزمایی را بپذیرد. این نوع توافق، محدودیت‌های شدید بر توان غنی‌سازی ایران اعمال می‌کند و یک نظام بازرسی با حضور ناظران بین‌المللی را شامل می‌شود. برخی از مشاوران ترامپ از جمله ویتکاف و معاون رئیس‌جمهور جی‌دی ونس، به نظر می‌رسد از این راه‌حل حمایت می‌کنند.
مسئولان ایران نیز ظاهراً این پیام را دریافت کرده‌اند و تلاش کرده‌اند با احترام گذاشتن به ترامپ، رویکرد او را تقویت کنند. ویتکاف در گفت‌وگویی با تاکر کارلسن، مجری راست‌گرای آمریکایی، گفت:
«فکر می‌کنم ترامپ می‌خواهد با احترام با ایران برخورد کند. او می‌خواهد اگر ممکن باشد، اعتماد بسازد.»
در مقاله‌ای که ۸ آوریل در واشنگتن پست منتشر شد، وزیر خارجه ایران ظاهراً مستقیماً ترامپ را خطاب قرار داده و شکست مذاکرات گذشته را به «نبود اراده واقعی در دولت بایدن» نسبت داده است. عراقچی همچنین بر علاقه مکرر ترامپ به ایفای نقش به‌عنوان یک صلح‌طلب که به «جنگ‌های بی‌پایان» آمریکا پایان می‌دهد، تأکید کرده و نوشته است:
«نمی‌توانیم تصور کنیم رئیس‌جمهور ترامپ بخواهد مانند دیگر روسای جمهور آمریکا، درگیر جنگی فاجعه‌بار در خاورمیانه شود.»
عراقچی همچنین با اشاره به شخصیت معامله‌گر ترامپ، از یک «فرصت هزار میلیارد دلاری» سخن گفته که در صورت دستیابی به توافق، می‌تواند در اختیار شرکت‌های آمریکایی قرار گیرد. به‌نظر می‌رسد مسئولان ایران به‌خوبی درک کرده‌اند که ترامپ علاقه دارد سیاست خارجی خود را با معاملات اقتصادی و منافع تجاری آمریکا پیوند دهد.
در این شرایط، غریزه معاملاتی ترامپ و سبک چانه‌زنی قاطعانه‌اش می‌تواند به نتیجه‌ای مثبت منجر شود؛ اجتناب از جنگ با ایران و تضعیف تندروها در واشنگتن، تهران و تل‌آویو.
ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش، ایران را به‌عنوان «بزرگ‌ترین حامی دولتی تروریسم» و تهدیدی بزرگ برای منافع آمریکا در منطقه معرفی کرده بود. او در آغاز کارش در سال ۲۰۱۷، بخشی از انگیزه خود برای پاره کردن توافق هسته‌ای را مخالفت با دستاورد مهم اوباما عنوان کرد و مشاورانی تندرو نظیر اچ‌آر مک‌مستر (مشاور امنیت ملی) و جیمز متیس (وزیر دفاع) را در کنار خود قرار داد. هر دو پیش‌تر فرمانده نیروهای آمریکایی در عراق بودند و با شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران جنگیده بودند. ترامپ سپس جان بولتون، نئومحافظه‌کار و از حامیان جنگ عراق در سال ۲۰۰۳، را به‌عنوان مشاور امنیت ملی منصوب کرد.
اما اکنون، در دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش، ترامپ اکثر نئومحافظه‌کاران را از دولت کنار گذاشته است. او همچنین به‌نظر می‌رسد دریافته که بنیامین نتانیاهو، همان‌گونه که در دوره اوباما و بایدن مانعی برای توافق با ایران بود، در مسیر مذاکرات جدید نیز می‌تواند مانع بزرگی باشد. ترامپ در ۷ آوریل و در حالی که نتانیاهو در نشست دفتر بیضی کاخ سفید در کنار او نشسته بود، آغاز مذاکرات با ایران را اعلام کرد. نتانیاهو با سفر فوری به واشنگتن، به‌دنبال گرفتن معافیت از تعرفه‌های جدید بر صادرات اسرائیل بود، اما دست خالی و خجالت‌زده از تصمیم ترامپ درباره ایران، کاخ سفید را ترک کرد. این نشست پیامی روشن برای رهبران ایران بود:
ترامپ اجازه نخواهد داد نتانیاهو بر او غلبه کند، آن‌طور که بر دیگر رؤسای جمهور آمریکا تأثیر گذاشت.
اگر ترامپ همچنان در برابر فشار نتانیاهو، جمهوری‌خواهان جنگ‌طلب و برخی مشاوران خود مقاومت کند، ممکن است بتواند توافقی تاریخی با ایران امضا کرده و بحرانی را که خود سال‌ها پیش آغاز کرده بود، ترمیم کند.
منبع: گاردین
