لندن – ترسیم –مقامهای اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی در روزهای اخیر ضمن استقبال محتاطانه از مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا، تأکید کردهاند که هیچ راهکاری جز بازگشت به دیپلماسی و گفتوگوی مسالمتآمیز برای حل اختلافات وجود ندارد. رسانههای جریان اصلی و اندیشکدههای اروپایی هم ضمن بازتاب این دیدگاه، از لزوم تلاش برای دستیابی به راهحل دیپلماتیک و پرهیز از هرگونه تنشآفرینی تازه سخن میگویند.
به گزارش ترسیم نیوز، یک سخنگوی اتحادیه اروپا با استقبال از خبر آغاز گفتوگوهای تهران-واشنگتن اعلام کرد هر پیشرفتی که احتمال دستیابی به راهحل دیپلماتیک را افزایش دهد، «گامی در مسیر درست» است و بروکسل از آن استقبال میکند. انور العونی تأکید کرد اتحادیه اروپا بر تعهد خود به حلوفصل دیپلماتیک تأکید دارد و دیپلماسی را «تنها مسیر پایدار برای پرداختن به برنامه هستهای ایران» میداند. وی در نشست خبری روز جمعه تصریح کرد که «هیچ جایگزینی جز دیپلماسی» برای حل موضوع هستهای ایران وجود ندارد.
آلمان نیز همصدا با بروکسل خواستار تمرکز بر راهکارهای مسالمتآمیز شده است. کریستیان واگنر، سخنگوی وزارت خارجه آلمان، روز جمعه در آستانه مذاکرات عمان گفت: «ما به یک راهکار دیپلماتیک نیاز داریم». وی همچنین شکلگیری کانال گفتوگو میان تهران و واشنگتن را «پیشرفتی مثبت» توصیف کرد که نشان میدهد همچنان زمینه برای گفتوگو فراهم است.
برلین در عین حال نسبت به پیامدهای بنبست در مذاکرات هشدار داده و تأکید کرده است که هرچه حلوفصل مسالمتآمیز به تعویق بیفتد، خطر افزایش تنش بیشتر میشود. به گفته واگنر، هدف مشترک سه کشور اروپایی (آلمان، فرانسه و بریتانیا) یافتن راهحلی است که مانع دستیابی ادعایی ایران به سلاح هستهای شود و «تأمین این هدف برای ثبات کل منطقه حیاتی است». از این رو به نظر میرسد که تروئیکای اروپایی با هماهنگی ایالات متحده تلاش میکنند مسیر دیپلماسی را برای حل و فصل این بحران هموار نگه دارند.
انگلیس نیز بر راهحل دیپلماتیک تأکید دارد. دیوید لمی، وزیر امور خارجه انگلیس، در تماس اخیر خود با سید عباس عراقچی همتای ایرانی خود بر تعهد لندن و دیگر پایتختهای اروپایی به پیگیری راهکار دیپلماتیک برای پرونده هستهای ایران تأکید کرد. وی این موضوع را در آستانه سال نو خورشیدی (نوروز) طی گفتوگوی تلفنی با وزیر امور خارجه کشورمان مطرح کرد و خواستار ادامه تماسها و گفتگوهای مستقیم جهت حل اختلافات شد.
فرانسه هم اعلام کرده گفتوگوهای عمان را با اهتمام دنبال میکند؛ ژان-نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، در واکنشی کوتاه عنوان کرد پاریس «با علاقه» روند مذاکرات را پیگیری میکند. هرچند این اظهارنظر مختصر بود، اما در کنار مواضع آلمان و انگلیس نشاندهنده رویکرد واحد اروپا در حمایت از دیپلماسی است.
رسانههای معتبر اروپایی و بینالمللی هم طی روزهای اخیر این مواضع را بازتاب داده و بر ضرورت بازگشت همهجانبه به دیپلماسی تأکید کردهاند. به گزارش شبکه الجزیره، اتحادیه اروپا تصریح کرده هیچ بدیلی جز مذاکره و دیپلماسی برای حل مسئله هستهای ایران متصور نیست و آلمان نیز از تهران و واشنگتن خواسته است به یک «راهحل دیپلماتیک» دست یابند.
خبرگزاری رویترز نیز گزارش داد دولتهای اروپایی بهرغم اینکه در گفتوگوهای عمان حضور ندارند، نقش خود را برای رسیدن به هر گونه توافق نهایی حیاتی میدانند. به نوشته این خبرگزاری، تروئیکای اروپا (بریتانیا، فرانسه، آلمان) که از سال ۲۰۰۳ در مذاکرات هستهای ایران مشارکت داشتهاند، همچنان معتقدند بدون همراهی و حضور فعال آنان دستیابی به راهحل پایدار دشوار خواهد بود. از دید تحلیلگران اروپایی نیز رویکرد چندجانبه و حضور همه طرفهای ذیربط میتواند شانس موفقیت مذاکرات را افزایش دهد.
در محافل تحلیلی اروپا فضای خوشبینی محتاطانه نسبت به آغاز دوباره گفتگوهای تهران-واشنگتن شکل گرفته است. شبکه اندیشکده رهبری اروپا (ELN) در تحلیلی نوشت تصمیم ایران و آمریکا برای نشستن بر سر میز مذاکره، علیرغم همه تهدیدهای نظامی هفتههای گذشته، کورسویی از امید ایجاد کرده است؛ امیدی که شاید بتواند بنبست چندساله میان تهران و واشنگتن را بشکند و از تشدید تنشها در خاورمیانه جلوگیری کند. این اندیشکده تأکید میکند هرچند خطر بازگشت به تنش همچنان بالاست، اما اجماع نظر در اروپا بر این است که تنها از مسیر دیپلماسی میتوان به راهحلی پایدار و مسالمتآمیز دست یافت.
در مجموع، اروپا فضایی حمایتی و محتاطانه نسبت به مذاکرات ایران و آمریکا دارد. مقامهای اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی، اکنون بر طبل حمایت از گفتوگو میکوبند و آن را بهترین و تنها راه ممکن برای حل اختلافات میدانند.
تأکید مکرر بر «دیپلماسی» و «حلوفصل مسالمتآمیز» در اظهارات مقامات اروپایی طی روزهای اخیر نشان میدهد اروپا خواهان جلوگیری از هرگونه رویارویی و سناریوی تنشزا در موضوع هستهای ایران است. بازگشت به میز مذاکره و احیای توافقهای چندجانبه (نظیر برجام) از دید اروپاییها نهتنها به رفع نگرانیها درباره برنامه هستهای ایران کمک میکند، بلکه مانع بروز بحرانی تازه در منطقه خواهد شد.
از این رو، میتوان گفت موضع واحد اروپا حمایت از دیپلماسی فراگیر است. مقامهای قاره سبز امیدوارند که نتیجه روند گفتوگوها احیای اعتماد متقابل و دستیابی به راهحلی جامع باشد که در نهایت صلح و ثبات را برای منطقه به ارمغان آورد.
