بررسی محسنات ازدواج اسلامی نسبت به ازدواج سفید «ازدواج سفید؛ آزادی در رابطه یا بی‌ثباتی؟»

تهران – ترسیم – مشاور خانواده و کارشناس فرهنگی در گفت‌وگویی با اشاره به موضوع «ازدواج سفید؛ آزادی در رابطه یا بی‌ثباتی؟» و بررسی محسنات ازدواج اسلامی نسبت به ازدواج سفید پرداخت که در ادامه تقدیم فرهیختگان می‌شود.

به گزارش گروه پژوهش ترسیم نیوز ، خانم نرگس مسیبی ساری، مشاور خانواده و کارشناس فرهنگی در گفت‌وگویی با اشاره به موضوع «ازدواج سفید؛ آزادی در رابطه یا بی‌ثباتی؟» اظهار کرد: رابطه سفید که در آن زن و مرد بدون عقد رسمی و شرعی زیر یک سقف زندگی می‌کنند، پدیده‌ای پیچیده با ابعاد مختلف روانشناختی، اجتماعی و فرهنگی است، این موضوع بسیار حساس و پیچیده است و دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به آن وجود دارد، منابع تخصصی روانشناسی معمولاً به پیامدهای روانی و اجتماعی این روابط می‌پردازند و کمتر به ترویج یا رد آن می‌پردازند، بلکه بیشتر بر جنبه‌های تحلیلی تمرکز دارند.

در نگاه اول، این نوع رابطه ممکن است نمادی از آزادی فردی، رهایی از قید و بندهای سنتی و امکان تجربه آزادانه روابط عاطفی تلقی شود اما از منظر روانشناسی، جوانب دیگری نیز وجود دارد که نیازمند بررسی دقیق‌تر است.

ـ جنبه‌های روانشناختی و آزادی در رابطه را تشریح کنید.

استقلال فردی و برابری

در این روابط، گاهی افراد احساس می‌کنند که از فشارها و انتظارات جامعه سنتی رهایی یافته‌اند و می‌توانند رابطه‌ای بر پایه توافق، احترام متقابل و برابری واقعی بنا کنند و این امر می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس و احساس رضایت درونی منجر شود.

تجربه عاطفی بدون تعهد رسمی

برخی افراد معتقدند که با زندگی مشترک بدون ازدواج رسمی، فرصت بیشتری برای شناخت یکدیگر و سنجش تناسبات قبل از ورود به تعهدات رسمی دارند که از دیدگاهشان این رویکرد می‌تواند به کاهش ترس از شکست در ازدواج و یا طلاق کمک کند.

کاهش تنش‌های خانوادگی

در مواردی، افراد به دلیل مخالفت خانواده‌ها با ازدواج رسمی، به این شیوه روی می‌آورند تا بتوانند کنار هم باشند و از دغدغه‌های خانوادگی بکاهند.

ـ به جنبه‌های روانشناختی و بی‌ثباتی رابطه بپردازید

نبود امنیت عاطفی و روانی

یکی از مهم‌ترین ابعاد روانشناختی که در روابط سفید با چالش مواجه می‌شود، عدم وجود امنیت عاطفی و روانی است. نبود پشتوانه قانونی و اجتماعی، می‌تواند منجر به اضطراب، نگرانی و احساس بی‌ثباتی در درازمدت شود و این امر به خصوص در مورد زنان بیشتر صدق می‌کند که ممکن است در آینده با مسائلی مانند عدم رسمیت فرزندان یا مشکلات حقوقی مواجه شوند.

احتمال سوءاستفاده و تبعیض

در غیاب چارچوب‌های قانونی، احتمال سوءاستفاده از طرفین، به خصوص از سوی فردی که قدرت بیشتری در رابطه دارد، افزایش می‌یابد و این روابط ممکن است در معرض تبعیض و نابرابری بیشتری قرار گیرند.

چالش‌های مربوط به فرزندان

اگر در این روابط فرزندی متولد شود، مسائل حقوقی و هویتی پیچیده‌ای برای او ایجاد خواهد شد و می‌توان گفت که فقدان شناسنامه، مسائل مربوط به حضانت، و نادیده گرفته شدن حقوق قانونی کودک، از جمله این چالش‌هاست.

احساس گناه و تعارض با ارزش‌های درونی

برای بسیاری از افراد، به خصوص در جوامع با فرهنگ مذهبی و سنتی، زندگی مشترک بدون ازدواج رسمی می‌تواند با تعارضات درونی، احساس گناه و اضطراب همراه باشد که بر سلامت روان آن‌ها تأثیر منفی می‌گذارد.

عدم قطعیت آینده

فقدان تعهد رسمی، گاهی منجر به این می‌شود که رابطه به راحتی قابل فروپاشی باشد و هیچ تضمینی برای ادامه آن در بلندمدت وجود نداشته باشد که این عدم قطعیت، می‌تواند در طولانی مدت منجر به نارضایتی و سرخوردگی شود.

ـ دیدگاه‌های روانشناسی را در این راستا را توضیح دهید؟

روانشناسان اجتماعی و بالینی اغلب بر اهمیت وجود چارچوب‌های روشن، تعهد و امنیت در روابط انسانی، به ویژه در حوزه خانواده و ازدواج، تأکید دارند، در حالی که آزادی فردی در انتخاب سبک زندگی محترم شمرده می‌شود، سلامت روانی و اجتماعی افراد و پیامدهای بلندمدت این انتخاب‌ها نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

روابطی که بر پایه احترام، صداقت، تعهد، و درک متقابل بنا شده‌اند، شانس بیشتری برای پایداری و موفقیت دارند و در بسیاری از فرهنگ‌ها، چارچوب رسمی ازدواج این زیرساخت‌ها را فراهم می‌کند.

ـ دیدگاه اسلامی چه می‌گوید؟

ازدواج در اسلام بسیار توصیه شده و فواید و محسنات فراوانی دارد که آن را از پدیده‌هایی مانند «ازدواج سفید» متمایز می‌کند.

ـ محسنات ازدواج در اسلام نسبت به ازدواج سفید چیست؟

امنیت روانی و عاطفی

اسلام

ازدواج رسمی در اسلام، چارچوبی محکم برای امنیت روانی و عاطفی زوجین فراهم می‌کند زیرا وجود عقد شرعی و قانونی، احساس تعهد، اطمینان و پایبندی را در هر دو طرف تقویت می‌کند. این امنیت، زمینه را برای بروز صمیمیت واقعی و آرامش فراهم می‌آورد.

ازدواج سفید

در ازدواج سفید، به دلیل نبود پشتوانه قانونی و شرعی، احساس عدم قطعیت و اضطراب ممکن است وجود داشته باشد. این عدم اطمینان می‌تواند بر سلامت روانی و عاطفی افراد، به خصوص در بلندمدت، تأثیر منفی بگذارد.

پایداری و استحکام خانواده

اسلام

ازدواج در اسلام، پیمانی مقدس و مستحکم تلقی می‌شود که هدف آن تشکیل خانواده‌ای پایدار و رشد فرزندان در محیطی امن است. تأکید بر مسئولیت‌پذیری و تعهد متقابل، اساس خانواده را قوی می‌سازد.

ازدواج سفید

به دلیل ماهیت غیررسمی و عدم تعهد عمیق، احتمال فروپاشی روابط در ازدواج سفید بیشتر است و ثبات خانواده به شدت تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

تعریف روشن حقوق و مسئولیت‌ها

اسلام

اسلام با تعیین حقوق و مسئولیت‌های مشخص برای زن و مرد (مانند نفقه، مهریه، حضانت فرزندان و…)، چارچوبی روشن برای روابط زناشویی ایجاد می‌کند. این شفافیت، از بروز بسیاری از اختلافات و تنش‌ها جلوگیری می‌کند.

ازدواج سفید

فقدان چارچوب قانونی و حقوقی مشخص، می‌تواند در صورت بروز اختلاف یا پایان رابطه، منجر به مشکلات حقوقی و بلاتکلیفی برای طرفین، به ویژه زنان و فرزندان، شود.

رشد معنوی و اخلاقی

اسلام

ازدواج در فرهنگ اسلامی، زمینه‌ای برای رشد معنوی و اخلاقی زوجین محسوب می‌شود. این همراهی، فرصتی برای تمرین صبر، گذشت، ایثار و عشق الهی فراهم می‌آورد.

ازدواج سفید

این نوع روابط، ممکن است دور از چارچوب‌های اخلاقی و معنوی مورد تأکید اسلام باشد و به جای رشد، موجب انحراف از مسیرهای صحیح اخلاقی گردد.

رابطه با جامعه و خانواده

اسلام

ازدواج رسمی، ارتباط فرد با جامعه و خانواده‌ها را تسهیل و تقویت می‌کند. این پیوند، به عنوان یک نهاد اجتماعی پذیرفته شده، انسجام خانوادگی و اجتماعی را افزایش می‌دهد.

ازدواج سفید

این روابط اغلب در خفا و دور از پذیرش اجتماعی صورت می‌گیرد و می‌تواند منجر به انزوا و گسست از شبکه‌های حمایتی خانوادگی و اجتماعی شود.

فرزندان و آینده آنان

اسلام

در چارچوب ازدواج اسلامی، فرزندان در محیطی قانونی و با هویت مشخص رشد می‌کنند که از حقوق کامل شرعی و قانونی برخوردارند.

ازدواج سفید

فرزندان حاصل از این روابط، ممکن است با مشکلات هویتی، قانونی و اجتماعی مواجه شوند و از حقوق مسلم خود محروم گردند.

نتیجه

در نهایت، «ازدواج سفید» می‌تواند برای برخی افراد تجربه‌ای از آزادی در چارچوب رابطه باشد اما به دلیل فقدان امنیت قانونی و عاطفی، احتمال بی‌ثباتی و چالش‌های روانی و اجتماعی را به همراه دارد.

انتخاب چنین سبکی از زندگی، براساس بررسی دقیق پیامدهای آن و سنجش آن با ارزش‌های فردی و اجتماعی نوعی انحراف در رابطه است.

به طور کلی، ازدواج در اسلام به عنوان یک سنت الهی، علاوه بر تأمین نیازهای غریزی، بستری برای کمال روحی، اخلاقی و اجتماعی زن و مرد فراهم می‌آورد و به استحکام نهاد خانواده و جامعه کمک شایانی می‌کند و این در حالی است که ازدواج سفید، با نادیده گرفتن این چارچوب‌ها، می‌تواند منجر به بی‌ثباتی، ناامنی و مشکلات متعدد برای افراد و جامعه شود.